لبخند شما قدرتی شگفت‌انگیز دارد: اعتمادبه‌نفس‌تان را بالا می‌برد و ارتباط با دیگران را آسان‌تر می‌کند. کامپوزیت دندان، با خمیری هم‌رنگ مینای طبیعی، در یک جلسه ساده شکستگی‌ها را ترمیم می‌کند، رنگ را یکدست می‌سازد و فاصله‌های کوچک را پر می‌کند. فناوری‌های جدید، ترکیبی از استحکام بالا و قابلیت پولیش بی‌نقص را در کنار تطابق رنگی کم‌نظیر به ارمغان آورده‌اند تا نتیجه کاملاً طبیعی به‌نظر برسد. در نهایت، موفقیت نهایی این درمان در دستان یک دندان‌پزشک ماهر و رعایت دقیق مراقبت‌های پس از درمان شماست.

کامپوزیت دندان چیست؟

کامپوزیت دندان در واقع یک ماده خمیری و همرنگ دندان است که دندانپزشکان از آن برای ترمیم پوسیدگی‌ها، اصلاح فرم، بستن فاصله بین دندان‌ها، و به طور کلی زیباسازی لبخند استفاده می‌کنند. این خمیر پیشرفته، از دو جزء اصلی و کلیدی تشکیل شده است:

• ماتریکس رزینی (چسب اصلی): این قسمت، در واقع یک جور رزین مایع و چسبناک است.این رزین مثل یک «چسب» عمل می‌کند؛ هم باعث می‌شود ماده به خوبی به سطح دندان بچسبد و هم به کل ترکیب، آن حالت خمیری، نرم و شکل‌پذیر را می‌دهد تا دندانپزشک بتواند قبل از سفت کردن، آن را با هنر و دقت روی دندان شما فرم دهد.

• فیلر معدنی (ذرات استحکام‌دهنده): این‌ها ذرات بسیار بسیار ریزی از جنس شیشه، سیلیس، زیرکونیا یا کوارتز هستند که در اندازه‌های مختلف (از ابعاد نانو گرفته تا چند میکرون) در داخل رزین پخش شده‌اند.این ذرات چند کار بسیار مهم انجام می‌دهند: اول اینکه به کامپوزیت استحکام و مقاومت در برابر سایش می‌بخشند. دوم و مهم‌تر اینکه، با پخش کردن نور به شکلی خاص، ظاهری کاملاً شبیه به مینای طبیعی دندان ایجاد می‌کنند.

شرکت‌های سازنده، یک ماده سومی به نام شروع‌کننده نوری (که معروف‌ترین آن ماده‌ای به نام کافورکینون است)، را هم با این دو جزء اصلی ترکیب می‌کنند. وقتی دندانپزشک کار فرم‌دهی کامپوزیت روی دندان شما را تمام کرد، یک نور آبی مخصوص (با طول موج حدود ۴۶۰ تا ۴۸۰ نانومتر) را روی این ماده خمیری می‌تاباند. این نور، آن شروع‌کننده را فعال کرده و باعث یک واکنش شیمیایی بسیار سریع به نام پلیمریزاسیون می‌شود.

انواع کامپوزیت‌ دندان

انواع کامپوزیت‌های دندانی و کاربرد هرکدام (یک راهنمای کامل)

کامپوزیت‌های دندانی که برای ترمیم و زیباسازی دندان‌ها استفاده می‌شوند، بر اساس اندازه و توزیع ذرات پرکننده (فیلر) معدنی که در داخل آن‌ها به کار رفته، به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند. این ذرات، ویژگی‌های مکانیکی (مانند استحکام)، قابلیت پولیش‌پذیری (میزان درخشش) و در نهایت، کاربردهای بالینی هر نوع کامپوزیت را تعیین می‌کنند. در ادامه، با انواع اصلی این مواد که در دندانپزشکی ترمیمی استفاده می‌شوند، آشنا می‌شویم:

۱. کامپوزیت‌های ماکروفیل (Macrofilled):

اندازه ذرات: بزرگ (۵ تا ۱۰ میکرومتر).

این‌ها کامپوزیت‌های نسل اولیه هستند که به خاطر داشتن ذرات شیشه‌ای بزرگ، استحکام خوبی داشتند اما مقاومتشان در برابر سایش کم بود و به سختی پولیش می‌شدند. سطح زبر و ناصاف آن‌ها به مرور زمان به راحتی رنگ می‌گرفت و پلاک میکروبی را هم به خود جذب می‌کرد. امروزه به ندرت استفاده می‌شوند، مگر در موارد خاص برای پر کردن دندان‌های عقبی که دیده نمی‌شوند و فقط مقاومت در برابر شکستگی در آن‌ها مهم است، نه صافی و زیبایی سطح.

۲. کامپوزیت‌های میکروفیل (Microfilled):

اندازه ذرات: بسیار ریز (۰.۰۲ تا ۰.۰۴ میکرومتر، از جنس سیلیکای کلوئیدی).

پولیش‌پذیری فوق‌العاده بالا و درخششی کاملاً شبیه به مینای طبیعی دندان دارند. این ویژگی، آن‌ها را برای کارهای زیبایی در دندان‌های جلو ایده‌آل می‌کند. اما نقطه ضعفشان این است که به دلیل درصد پایین فیلر (حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد وزنی)، استحکام و مقاومت سایشی کمتری نسبت به سایر انواع کامپوزیت دارند. بهترین گزینه برای ونیرهای کامپوزیتی در دندان‌های جلو و ترمیم‌های کلاس III و IV (پوسیدگی‌های بین دندان‌های جلو) که در آن‌ها حفظ درخشش و جلای سطح در درازمدت، اهمیت اصلی را دارد.

۳. کامپوزیت‌های هیبریدی و میکروهیبرید (Hybrid & Microhybrid):

اندازه ذرات: ترکیبی از ذرات بسیار ریز (حدود ۰.۰۴ میکرومتر) و ذرات بزرگتر (حدود ۰.۷ تا ۳ میکرومتر).

این کامپوزیت‌ها برای ایجاد یک تعادل بین زیبایی و استحکام طراحی شده‌اند. آن‌ها پولیش‌پذیری خوب کامپوزیت‌های میکروفیل را با استحکام کامپوزیت‌های با ذرات بزرگتر، ترکیب می‌کنند. در واقع، یک گزینه همه‌کاره با ویژگی‌های مکانیکی متعادل هستند. البته ممکن است درخشش و جلای خود را در درازمدت، کمی زودتر از کامپوزیت‌های میکروفیل خالص از دست بدهند. به عنوان یک کامپوزیت یونیورسال یا همه‌کاره، برای تمام انواع ترمیم‌ها (از کلاس I تا V، از دندان‌های جلو تا عقب) و همچنین برای بازسازی کاسپ‌ها (برجستگی‌های سطح جونده دندان‌ها) استفاده می‌شوند.

۴. کامپوزیت‌های نانوفیل (Nanofilled):

اندازه ذرات: ذرات بسیار بسیار ریز در ابعاد نانو (۲۰ تا ۷۵ نانومتر) که اغلب به صورت خوشه‌هایی در کنار هم قرار گرفته‌اند.

این کامپوزیت‌ها درصد فیلر بالایی دارند که باعث می‌شود هم استحکام و مقاومت سایشی فوق‌العاده‌ای داشته باشند و هم پولیش‌پذیری آن‌ها به کامپوزیت‌های میکروفیل نزدیک باشد. اگرچه پولیش کردن آن‌ها برای رسیدن به یک سطح کاملاً آینه‌ای ممکن است کمی چالش‌برانگیزتر باشد، اما صافی سطح خود را در درازمدت به خوبی حفظ می‌کنند. ترمیم‌های زیبایی یک یا چند رنگه، و همچنین پر کردن دندان‌های عقبی که تحت فشار جویدن هستند و نیاز به ظاهری شبیه به مینای طبیعی دندان دارند.

۵. کامپوزیت‌های نانوهیبرید (Nanohybrid):

اندازه ذرات: ترکیبی از نانوفیلرها و ذرات هیبریدی بزرگتر.

این‌ها پیشرفته‌ترین و محبوب‌ترین نوع کامپوزیت‌ها در دندانپزشکی مدرن هستند که هدفشان ارائه همزمان استحکام مکانیکی بسیار بالا و زیبایی فوق‌العاده است. در این نوع کامپوزیت، ذرات نانو، فضاهای خالی بین ذرات بزرگتر را پر می‌کنند و این اجازه را می‌دهند که درصد فیلر بسیار بالا برود، بدون اینکه قابلیت پولیش‌پذیری و درخشش نهایی آن کاهش پیدا کند. تقریباً برای تمام انواع ترمیم‌ها، از ونیرهای زیبایی در دندان‌های جلو گرفته تا پر کردن دندان‌های عقبی، بهترین گزینه محسوب می‌شوند.

۶. کامپوزیت‌های روان (Flowable):

اندازه و مقدار ذرات: این کامپوزیت‌ها همان ذرات کامپوزیت‌های هیبریدی را دارند، اما با درصد فیلر کمتر (معمولاً ۳۷ تا ۶۵ درصد وزنی).

این درصد فیلر کمتر، باعث می‌شود ویسکوزیته (غلظت) آن‌ها کمتر باشد و حالت روان‌تری داشته باشند. این ویژگی، قرار دادن آن‌ها را در حفرات بسیار کوچک، زیر بریدگی‌ها (آندرکات‌ها)، یا به عنوان یک لایه آستری (لاینر) در زیر کامپوزیت‌های غلیظ‌تر، بسیار آسان می‌کند. البته مقاومت سایشی کمتری دارند. بهترین گزینه برای استفاده در نواحی که تحت فشار جویدن نیستند، یا به عنوان اولین لایه در کف حفرات عمیق هستند.

۷. کامپوزیت‌های بالک-فیل (Bulk-Fill):

تغییرات مواد: این کامپوزیت‌ها دارای شیمی خاص رزین و فیلرهای بهینه‌سازی شده‌ای هستند که اجازه می‌دهند در لایه‌های ضخیم‌تری قرار داده شوند.

به طور خاص برای قرار دادن سریع ترمیم‌ها در دندان‌های عقبی طراحی شده‌اند. با استفاده از این کامپوزیت‌ها، دندانپزشک می‌تواند حفره را با لایه‌هایی به ضخامت ۴ تا ۵ میلی‌متر پر کند (در حالی که در کامپوزیت‌های معمولی این ضخامت حداکثر ۲ میلی‌متر است)، بدون اینکه انقباض زیادی در حین سفت شدن داشته باشند یا نور دستگاه لایت کیور به عمق آن‌ها نرسد. این کامپوزیت‌ها هم به صورت روان و هم به صورت خمیری غلیظ‌تر موجود هستند.سرعت بخشیدن به فرآیند پر کردن دندان‌های عقبی تسهیل می کند.

خلاصه کاربردها از زبان «تله‌ژین»:

کامپوزیت‌های میکروفیل و نانوفیل برای کارهایی که نیاز به نهایت زیبایی و درخشش در دندان‌های جلو دارند، عالی هستند.

کامپوزیت‌های هیبریدی و به خصوص نانوهیبرید، به عنوان گزینه‌های همه‌کاره، برای بیشتر ترمیم‌ها که نیاز به تعادل بین استحکام و زیبایی دارند، مناسبند.

کامپوزیت‌های روان (فلوابل) بهترین گزینه به عنوان آستر یا برای ترمیم‌های بسیار کوچک و بدون فشار هستند.

کامپوزیت‌های بالک-فیل فرآیند پر کردن دندان‌های عقبی را برای دندانپزشک سریع‌تر و ساده‌تر می‌کنند.

ونیرهای کامپوزیتی چیست؟

ونیر کامپوزیتی (یا لامینت کامپوزیتی مستقیم) یک روش زیبایی بسیار محبوب است که در آن، به جای اینکه دندان تراش داده شود و برای ساخت لمینت سرامیکی از آن قالب‌گیری و به لابراتوار فرستاده شود، دندانپزشک خودش با هنر و مهارت دستش، لایه به لایه کامپوزیت را که معمولاً از نوع نانوهیبرید است، مستقیماً روی سطح دندان شما فرم می‌دهد و در همان جلسه، طرح لبخند شما را اصلاح می‌کند.

مهم‌ترین مزایای ونیر کامپوزیتی

• برای چه مشکلاتی خوب است؟ برای بستن فاصله‌های کوچک بین دندان‌ها (دیاستم)، اصلاح نامرتبی‌های خفیف، ترمیم لب‌پریدگی‌ها و شکستگی‌های لبه دندان، و همچنین اصلاح رنگ و فرم دندان‌ها.

• چقدر طول می‌کشد؟ اصلاح طرح لبخند با ۴ تا ۶ دندان، معمولاً در یک جلسه (حدود ۱ تا ۲ ساعت) انجام می‌شود (برخلاف لمینت‌های سرامیکی که حداقل به دو جلسه نیاز دارند).

• آیا دندان تراش می‌خورد؟ معمولاً نیاز به تراش بسیار کم یا حتی بدون هیچ‌گونه تراشی در مینای دندان دارد که این یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.

• آیا قابل ترمیم است؟ بله، اگر ونیر کامپوزیتی دچار لک یا لب‌پریدگی جزئی شود، خیلی راحت و سریع در همان مطب توسط دندانپزشک قابل ترمیم و پولیش مجدد است (اما لمینت‌های سرامیکی در صورت آسیب، باید برای ترمیم یا تعویض به لابراتوار فرستاده شوند).

به طور خلاصه، ونیرهای کامپوزیتی یک راه عالی، سریع و محافظه‌کارانه برای رسیدن به یک لبخند زیبا در یک روز هستند، آن هم با هزینه‌ای حدود یک‌سوم لمینت‌های سرامیکی.

مراحل ترمیم دندان با کامپوزیت در مطب

یک جلسه ترمیم و زیباسازی دندان با کامپوزیت، فرآیندی سریع، دقیق و هنرمندانه است که معمولاً در سه مرحله اصلی انجام می‌شود و برای یک دندان می‌تواند حدود ۳۰ دقیقه طول بکشد:

کاربرد های کامپوزیت دندان

کامپوزیت‌های دندانی به دلیل تطبیق‌پذیری و زیبایی فوق‌العاده‌شان، موادی بسیار پرکاربرد در دندانپزشکی مدرن هستند. مهم‌ترین کاربردهای آن‌ها عبارتند از:

ترمیم دندان‌های پوسیده:

مهم‌ترین و رایج‌ترین کاربرد کامپوزیت، پر کردن حفرات ناشی از پوسیدگی هم در دندان‌های عقبی (که تحت فشار جویدن هستند) و هم در دندان‌های جلویی است. به خاطر همرنگ بودن با دندان، نتیجه این ترمیم‌ها بسیار زیبا و طبیعی خواهد بود و برخلاف آمالگام (ماده نقره‌ای رنگ)، دیده نمی‌شوند.

ونیرهای کامپوزیتی:

با اضافه کردن لایه‌های نازک کامپوزیت به سطح جلویی دندان‌ها، دندانپزشک می‌تواند در یک جلسه فرم، اندازه، و رنگ دندان‌ها را اصلاح کرده و لبخندی زیبا و هالیوودی برای شما بسازد.

بستن فاصله‌های بین دندانی (دیاستم):

فاصله‌های کوچک و متوسط بین دندان‌ها را می‌توان به راحتی و با زیبایی، با استفاده از کامپوزیت و با حداقل تراش دندان (یا حتی بدون تراش) بست.

ترمیم شکستگی‌ها و لب‌پریدگی‌ها:

کامپوزیت بهترین و محافظه‌کارانه‌ترین ماده برای ترمیم شکستگی‌ها یا ساییدگی‌های لبه دندان‌های جلو است و می‌تواند عملکرد و زیبایی دندان را بدون نیاز به روکش کامل، به آن بازگرداند.

بازسازی تاج دندان برای روکش:

اگر تاج دندان به شدت تخریب شده باشد، قبل از گذاشتن روکش، ابتدا با استفاده از کامپوزیت (که گاهی با فایبر تقویت می‌شود) می‌توان ساختار از دست رفته دندان را بازسازی کرد تا پایه محکمی برای روکش ایجاد شود.

ترمیم تحلیل‌رفتگی‌های طوق دندان:

کامپوزیت برای پوشاندن و ترمیم تحلیل‌رفتگی‌های لثه در ناحیه طوق دندان (که اغلب باعث ایجاد حساسیت به سرما و گرما می‌شود) بسیار مؤثر است.

فیشور سیلانت (شیارپوش):

از نوع روان (فلوابل) کامپوزیت برای پر کردن شیارهای عمیق سطح جونده دندان‌های آسیای دائمی کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود تا از گیر کردن مواد غذایی و ایجاد پوسیدگی در آن‌ها در آینده جلوگیری کند.

مهم‌ترین مزایای کامپوزیت دندان

کامپوزیت‌های دندانی به دلیل مزایای متعددشان نسبت به مواد ترمیمی قدیمی‌تر (مانند آمالگام)، به انتخاب اول برای بسیاری از درمان‌های دندانپزشکی تبدیل شده‌اند. مهم‌ترین این مزایا عبارتند از:

زیبایی فوق‌العاده و ظاهر طبیعی:

مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مزیت کامپوزیت، همرنگ بودن آن با دندان‌های طبیعی است. این ویژگی باعث می‌شود ترمیم‌های کامپوزیتی تقریباً نامرئی باشند و به خصوص در ناحیه لبخند، نتیجه‌ای بسیار زیبا و یکدست ایجاد کنند.

درمان محافظه‌کارانه و حفظ ساختار سالم دندان:

برای استفاده از کامپوزیت، دندانپزشک فقط قسمت‌های پوسیده دندان را برمی‌دارد و نیازی به تراش زیاد بافت سالم دندان (برخلاف آمالگام یا روکش‌های قدیمی) نیست. این کار به حفظ استحکام و سلامت دندان شما در درازمدت کمک شایانی می‌کند.

چسبندگی قوی به دندان و کاهش مشکلات بعدی:

کامپوزیت به صورت میکروسکوپی و با استفاده از چسب‌های مخصوص (باندینگ)، مستقیماً به ساختار دندان می‌چسبد. این چسبندگی قوی، هم ساختار باقی‌مانده و ضعیف شده دندان را تقویت می‌کند و هم با بستن کامل درزها و لبه‌های ترمیم، خطر نشت باکتری‌ها و ایجاد پوسیدگی مجدد در زیر ترمیم و همچنین حساسیت دندان بعد از پر کردن را به شدت کاهش می‌دهد.

تطبیق‌پذیری بالا و کاربردهای متنوع:

کامپوزیت ماده‌ای بسیار تطبیق‌پذیر است و برای طیف وسیعی از درمان‌ها، از پر کردن‌های ساده در دندان‌های عقبی گرفته تا ونیرهای کامل زیبایی، بستن فاصله بین دندان‌ها، ترمیم شکستگی‌ها، و حتی بازسازی تاج دندان برای روکش، استفاده می‌شود.

قابلیت ترمیم آسان و سریع:

یکی از بهترین مزایای کامپوزیت، قابلیت ترمیم آسان آن است. اگر یک ترمیم کامپوزیتی دچار لب‌پریدگی یا شکستگی جزئی شود، دندانپزشک می‌تواند به راحتی و بدون نیاز به برداشتن کل ترمیم، فقط همان قسمت آسیب‌دیده را در مطب و در یک جلسه ترمیم کند. این کار هم سریع است و هم هزینه کمتری دارد.

راه‌حل سریع و مقرون‌به‌صرفه:

در بسیاری از موارد زیبایی و ترمیمی، کامپوزیت یک راه‌حل سریع‌تر (که اغلب در یک جلسه انجام می‌شود) و ارزان‌تر نسبت به روکش‌ها یا لمینت‌های سرامیکی لابراتواری است.

دوام و طول عمر کامپوزیت دندان چقدر است؟

یک ترمیم کامپوزیتی خوب، به طور متوسط بین ۵ تا ۷ سال دوام و زیبایی خود را به خوبی حفظ می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که بعد از ۵ سال حدود ۸۵ درصد و بعد از ۷ سال حدود ۷۰ درصد از ترمیم‌های کامپوزیتی همچنان سالم، زیبا و کاربردی باقی می‌مانند. خرابی‌ها هم بیشتر به خاطر لک شدن لبه‌های ترمیم، لب‌پریدگی‌های کوچک، یا ایجاد پوسیدگی‌های جدید در کنار ترمیم است. البته، اگر تمام شرایط ایده‌آل باشد خیلی از کامپوزیت‌ها می‌توانند تا ۱۰ سال یا حتی بیشتر هم دوام بیاورند.

چه عواملی روی طول عمر کامپوزیت تأثیر می‌گذارند؟

مهارت و تکنیک دندانپزشک:

این مهم‌ترین عامل است! اینکه دندانپزشک چقدر در ایزوله کردن دندان (خشک نگه داشتن آن از بزاق)، چسباندن دقیق کامپوزیت، و لایه‌گذاری صحیح آن مهارت داشته باشد، تأثیر مستقیمی بر طول عمر ترمیم دارد.

نوع و کیفیت مواد کامپوزیت:

کامپوزیت‌های باکیفیت‌تر و جدیدتر (مانند کامپوزیت‌های نانوهیبرید) مقاومت بیشتری در برابر سایش دارند و دوامشان حدود ۱۵ درصد بیشتر از کامپوزیت‌های قدیمی‌تر است.

مراقبت‌های شخصی شما:

این بخش هم به اندازه کار دندانپزشک مهم است!

1. دندان‌قروچه: افرادی که دندان‌قروچه شدید دارند، فشار زیادی به کامپوزیت‌ها وارد می‌کنند و عمر آن‌ها را کم می‌کنند. استفاده از محافظ شبانه (نایت‌گارد) می‌تواند طول عمر کامپوزیت را در این افراد تا حدود ۲ سال افزایش دهد.

2. رژیم غذایی: مصرف زیاد نوشیدنی‌های اسیدی (مثل نوشابه) و مواد قندی می‌تواند سطح کامپوزیت را به مرور زمان تخریب کند.

3. بهداشت دهان: رعایت بهداشت دقیق و استفاده منظم از مسواک و نخ دندان، از ایجاد پوسیدگی در لبه‌های ترمیم جلوگیری کرده و عمر آن را بیشتر می‌کند.

یک راز مهم برای حفظ زیبایی طولانی‌مدت کامپوزیت (توصیه تله‌ژین):

برای اینکه درخشش و زیبایی کامپوزیت شما برای مدت طولانی‌تری حفظ شود، پولیش سالانه آن توسط دندانپزشک یک کار کلیدی و بسیار مؤثر است. با این کار، لکه‌های سطحی و ناهمواری‌های میکروسکوپی از روی سطح کامپوزیت برداشته شده و درخشش و جلای آن مثل روز اول می‌شود. این کار ساده می‌تواند زیبایی ظاهری کامپوزیت شما را ۳ تا ۴ سال بیشتر کند.

ترمیم کامپوزیتی برای چه کسانی بهترین انتخاب است؟

ونیر یا ترمیم‌های بزرگ کامپوزیتی که مستقیماً در مطب انجام می‌شوند، برای خیلی‌ها یک راه‌حل عالی، سریع و مقرون‌به‌صرفه هستند. اما برای اینکه بهترین نتیجه را بگیرید، باید ببینید آیا شرایط شما با ویژگی‌های یک کاندیدای ایده‌آل برای این درمان همخوانی دارد یا خیر.

شما یک «کاندیدای ایده‌آل» برای ونیر یا ترمیم کامپوزیتی هستید اگر:

• مشکلات دندان شما جزئی و خفیف باشد؛ مانند ترمیم لب‌پریدگی‌های کوچک، اصلاح ساییدگی‌های لبه دندان، یا بستن فاصله‌های کم (کمتر از ۲ میلی‌متر) بین دندان‌ها.

• به دنبال تغییر رنگ جزئی (کمتر از دو درجه) در دندان‌های خود باشید. کامپوزیت‌های جدید نانوهیبرید می‌توانند این تغییرات رنگی خفیف را به خوبی پوشش دهند و در عین حال ظاهری طبیعی و شفاف داشته باشند.

• مینای دندان سالم و کافی برای چسباندن کامپوزیت داشته باشید. بهترین و قوی‌ترین چسبندگی کامپوزیت، روی مینای سالم دندان اتفاق می‌افتد.

• بهداشت دهان و دندان عالی داشته باشید و ریسک پوسیدگی در دندان‌های شما پایین باشد. در این صورت، لبه‌های ترمیم کامپوزیتی شما برای مدت طولانی‌تری تمیز و بدون لکه باقی می‌مانند.

• دندان‌قروچه شدید نداشته باشید یا اگر این عادت را دارید، حاضر باشید که از محافظ شبانه (نایت‌گارد) برای محافظت از کامپوزیت‌های خود استفاده کنید.

• محدودیت بودجه داشته باشید یا برایتان مهم باشد که در یک جلسه و به سرعت به نتیجه برسید.

• در سنین نوجوانی یا جوانی باشید و به دنبال یک روش درمانی محافظه‌کارانه و برگشت‌پذیر بگردید (چون در این روش، دندان تراش نمی‌خورد یا تراش بسیار کمی می‌خورد و همیشه در آینده می‌توانید آن را با روش‌های دیگری مانند لمینت سرامیکی جایگزین کنید).

• 

چه افرادی برای انجام کامپوزیت مناسب نیستند:

• اگر شکستگی دندان شما بزرگ است و بیش از یک‌سوم ساختار تاج دندان را درگیر کرده است (در این موارد، شاید روکش‌های سرامیکی انتخاب بهتری باشند).

• اگر دندان‌های شما لکه‌های بسیار تیره و مقاوم (مانند لکه‌های ناشی از مصرف داروی تتراسایکلین) دارند یا می‌خواهید رنگ دندان‌هایتان را بیشتر از دو درجه سفید و روشن کنید (در این موارد، لمینت سرامیکی یا ابتدا سفید کردن دندان‌ها و سپس انجام کامپوزیت، نتیجه بهتری خواهد داد).

• اگر مینای دندان شما به طور گسترده‌ای دچار مشکل است (مثلاً به خاطر فلوروزیس یا ساییدگی شدید) یا اگر بخش زیادی از عاج دندان شما نمایان شده است (چون چسبندگی کامپوزیت به عاج، به اندازه چسبندگی آن به مینا قوی و بادوام نیست).

• اگر بهداشت دهان ضعیفی دارید، رژیم غذایی شما سرشار از مواد قندی است، یا دندان‌های شما مستعد پوسیدگی‌های متعدد است (در این موارد، اول باید این مشکلات را درمان کرده و بهداشت خود را بهبود ببخشید).

• اگر دندان‌قروچه بسیار شدیدی دارید و حاضر به استفاده از محافظ شبانه نیستید (در این موارد، احتمال شکستگی کامپوزیت بسیار بالاست و بهتر است از لمینت یا روکش‌های سرامیکی که مقاوم‌تر هستند، استفاده کنید).

• اگر به دنبال یک راه‌حل «همیشگی و مادام‌العمر» هستید و حوصله پولیش سالانه یا ترمیم‌های جزئی احتمالی را ندارید.

مراقبت های بعد از کامپوزیت دندان به چه صورت هست؟

برای اینکه ترمیم یا ونیر کامپوزیتی شما برای سال‌ها زیبا و درخشان باقی بماند، رعایت این نکات ساده اما مهم، ضروری است:

مراقبت‌های اولیه (تا سه روز اول بعد از ترمیم):

• تا ۲۴ ساعت اول: از خوردن و نوشیدن هرگونه مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی (مانند قهوه، چای، شراب قرمز، سس سویا، زردچوبه و ادویه کاری، یا میوه‌های تیره‌رنگ مثل شاتوت) و همچنین از کشیدن سیگار یا ویپ جداً خودداری کنید. در این ساعات اولیه، لایه سطحی کامپوزیت کمی متخلخل است و به شدت مستعد جذب رنگ می‌باشد.

• تا ۷۲ ساعت اول: از جویدن غذاهای بسیار سفت (مانند یخ، آجیل‌های سخت، ته‌دیگ، یا نان باگت خشک) و همچنین از عاداتی مانند ناخن جویدن یا شکستن چیزهای سفت با دندان ترمیم شده پرهیز کنید. در این مدت، کامپوزیت در حال رسیدن به نهایت استحکام مکانیکی خود است و فشار زیاد می‌تواند باعث ایجاد ترک‌های بسیار ریز در آن شود.

• در صورت بروز حساسیت: اگر دندانتان کمی به سرما یا گرما حساس شد (که طبیعی است)، از خمیردندان‌های مخصوص دندان‌های حساس (حاوی پتاسیم نیترات ۵٪) دو بار در روز استفاده کنید.

مراقبت‌های همیشگی و روزانه:

• مسواک و نخ دندان: روزی دو بار با یک مسواک نرم و خمیردندان کم‌ساینده (غیر سفیدکننده) مسواک بزنید. حتماً اطراف و لبه‌های ترمیم کامپوزیتی را با استفاده از نخ دندان یا دستگاه‌های آب‌فشان (واتر جت) به خوبی تمیز کنید.

• رژیم غذایی: بعد از نوشیدن مایعات رنگی (مثل قهوه و چای)، سعی کنید دهان خود را با آب بشویید.

• دندان‌قروچه (مهم‌ترین عامل شکستن کامپوزیت): اگر عادت به دندان‌قروچه یا فشردن دندان‌ها روی هم در خواب دارید، حتماً از محافظ شبانه (نایت‌گارد) که دندانپزشکتان برای شما می‌سازد، استفاده کنید.

مراقبت‌های حرفه‌ای و نکات سبک زندگی:

• پولیش سالانه: هر ۶ تا ۱۲ ماه برای چکاپ و پولیش حرفه‌ای و تخصصی کامپوزیت‌های خود به دندانپزشکتان مراجعه کنید. این کار لکه‌های سطحی و ناهمواری‌های میکروسکوپی را از بین برده و درخشش و جلای کامپوزیت را مثل روز اول به آن برمی‌گرداند..

• سفید کردن دندان‌ها (بلیچینگ): اگر قصد دارید دندان‌هایتان را سفید کنید، حتماً این کار را «قبل» از انجام ترمیم یا ونیر کامپوزیتی انجام دهید. مواد سفیدکننده روی کامپوزیت تأثیری ندارند و اگر بعد از کامپوزیت این کار را انجام دهید، رنگ دندان‌های طبیعی شما با رنگ کامپوزیت ناهماهنگ خواهد شد.

• سیگار و دهان‌شویه‌های رنگی: مصرف سیگار را کم یا قطع کنید، چون به مرور زمان باعث لک شدن شدید کامپوزیت می‌شود. از مصرف مداوم دهان‌شویه‌های حاوی کلرهگزیدین هم که رنگی هستند، خودداری کنید یا حداقل بعد از مصرف آن‌ها، دهانتان را با آب بشویید.

در صورت بروز علائم هشداردهنده حتماً با دندانپزشک تماس بگیرید!

• اگر یک خط تیره جدید (قهوه‌ای یا خاکستری) در لبه کامپوزیت و در کنار خط لثه مشاهده کردید (این ممکن است نشانه نشت باکتری یا ایجاد پوسیدگی جدید باشد).

• اگر بعد از گذشت چند ماه از ترمیم، دندانتان به طور ناگهانی به سرما، گرما یا فشار جویدن حساس شد (این ممکن است نشانه وجود یک ترک یا شکستگی جزئی در ترمیم باشد).

• اگر بعد از چند روز از ترمیم، همچنان حس می‌کنید که دندانتان «بلند» است و دندان‌هایتان به درستی روی هم جفت نمی‌شوند (این نیاز به یک تنظیم جزئی توسط دندانپزشک دارد تا از فشار بیش از حد و شکستگی جلوگیری شود).

مشکلات رایج کامپوزیت و راه‌های ترمیم و پیشگیری

ترمیم‌های کامپوزیتی اگر به درستی انجام شوند، بسیار بادوام هستند. اما گاهی اوقات ممکن است دچار مشکلاتی شوند که خوشبختانه بیشتر آن‌ها به راحتی در مطب دندانپزشکی قابل ترمیم و اصلاح هستند. در ادامه به شایع‌ترین این مشکلات و راه‌حل‌هایشان اشاره می‌کنیم:

لک شدن لبه‌های ترمیم (ایجاد هاله تیره):

یکی از شایع‌ترین مشکلات، ایجاد یک خط یا هاله قهوه‌ای یا خاکستری در مرز بین دندان و کامپوزیت است که معمولاً طی ۶ تا ۱۸ ماه بعد از ترمیم ممکن است دیده شود.

دلیل اصلی آن معمولاً «نشت میکروسکوپی» باکتری‌ها و رنگدانه‌ها به زیر ترمیم است که به خاطر ایزوله نبودن کامل دندان از بزاق دهان در حین کار، آماده‌سازی ناکافی سطح دندان، یا انقباض کامپوزیت در حین سفت شدن اتفاق می‌افتد.

اگر لکه سطحی باشد، دندانپزشک می‌تواند با یک پولیش مجدد آن را برطرف کند. اگر عمیق‌تر باشد، ممکن است نیاز باشد که لبه ترمیم را به مقدار کمی (حدود ۰.۵ میلی‌متر) بردارد و آن را با کامپوزیت جدید پر کند.

پیشگیری: استفاده از «رابردم» (ورقه پلاستیکی برای ایزوله کردن دندان) و تکنیک لایه‌لایه گذاشتن کامپوزیت توسط دندانپزشک، بهترین راه پیشگیری است.

کدر شدن و از بین رفتن درخشش و جلای سطح کامپوزیت:

ترمیم کامپوزیتی شما بعد از مدتی مات و کدر به نظر می‌رسد و دیگر درخشش روز اول را ندارد.

این مشکل می‌تواند به خاطر پولیش ناکافی اولیه توسط دندانپزشک، استفاده از خمیردندان‌های بسیار ساینده و سفیدکننده توسط شما، یا دندان‌قروچه باشد.

این مشکل خیلی راحت با یک جلسه پولیش حرفه‌ای و تخصصی در مطب توسط دندانپزشک برطرف می‌شود و کامپوزیت درخشش خود را مثل روز اول به دست می‌آورد.

پیشگیری: استفاده از خمیردندان‌های کم‌ساینده (با RDA کمتر از ۷۰) و انجام پولیش سالانه در مطب.

حساسیت دندان بعد از ترمیم:

اگر دندان شما تا چند روز یا چند هفته بعد از ترمیم، به سرما یا فشار جویدن حساس بود.

دلیل آن می‌تواند خشک شدن بیش از حد عاج دندان در حین کار، کامل سفت نشدن لایه چسب (باندینگ)، یا بلند بودن ترمیم و فشار بیش از حد روی آن باشد.

این مشکل معمولاً با تنظیم ارتفاع ترمیم توسط دندانپزشک، یا استفاده از وارنیش‌ها و مواد ضد حساسیت در مطب برطرف می‌شود.

پیشگیری: تکنیک صحیح و دقیق دندانپزشک در مرطوب نگه داشتن عاج دندان و استفاده درست از مواد باندینگ.

لب‌پریدگی یا شکستگی‌های کوچک:

یک تکه کوچک از کامپوزیت، به خصوص در لبه‌های برنده دندان‌های جلو، می‌شکند.

این مشکل بیشتر به خاطر دندان‌قروچه، گاز زدن چیزهای سفت (مثل ناخن یا یخ)، یا نازک و بدون پایه بودن لایه کامپوزیت در آن ناحیه پیش می‌آید.

خوشبختانه، این شکستگی‌های کوچک خیلی راحت در مطب و با اضافه کردن کامپوزیت جدید (بعد از آماده‌سازی سطح) قابل ترمیم هستند.

پیشگیری: استفاده از محافظ شبانه (نایت‌گارد) برای افراد مبتلا به دندان‌قروچه.

تغییر رنگ و ناهماهنگی کامپوزیت با دندان‌های دیگر

اگر خود کامپوزیت به مرور زمان زرد یا تیره شد و رنگش با دندان‌های کناری ناهماهنگ شد.

این مشکل بیشتر به خاطر لکه‌های ناشی از مصرف زیاد قهوه، چای و به خصوص سیگار، یا ایجاد تخلخل‌های ریز روی سطح کامپوزیت است.

اگر لکه سطحی باشد، با یک پولیش حرفه‌ای برطرف می‌شود. اگر تغییر رنگ داخلی باشد، دندانپزشک می‌تواند یک لایه نازک از سطح کامپوزیت را بردارد و آن را با کامپوزیت جدیدی که رنگش با دندان‌های شما هماهنگ است، جایگزین کند.

پیشگیری: پولیش سالانه و رعایت بهداشت و رژیم غذایی.

چه زمانی دیگر ترمیم فایده ندارد و باید کامپوزیت را عوض کرد؟

در سه حالت، معمولاً بهتر است ترمیم کامپوزیتی قدیمی به طور کامل برداشته شده و با یک ترمیم جدید (یا حتی در برخی موارد با روکش یا لمینت سرامیکی) جایگزین شود:

1. اگر در عکس رادیوگرافی مشخص شود که در زیر ترمیم، پوسیدگی جدیدی ایجاد شده است.

2. اگر ترمیم شما به قدری پر از ترمیم‌های متعدد و ریز شده باشد که بیش از ۲۵ درصد سطح آن را پوشانده باشد.

3. اگر رنگ خود ماده کامپوزیت به طور کلی و عمقی تغییر کرده باشد (بیش از دو درجه تفاوت با رنگ اولیه) و با پولیش سطحی قابل اصلاح نباشد.

هزینه کامپوزیت دندان در ایران در سال 1404 چقدر است؟

هزینه ونیر کامپوزیتی برای هر دندان جلو در کلینیک‌های خوب تهران، به طور متوسط بین ۵ تا ۷ میلیون تومان است.

هزینه پر کردن دندان‌های عقبی با کامپوزیت هم حدود ۲ تا ۳ میلیون تومان برای هر دندان می‌باشد.

این قیمت‌ها در شهرهای دیگر مانند مشهد، اصفهان یا شیراز معمولاً ۱۰ تا ۱۵ درصد کمتر از تهران است.

عوامل تاثیر گذار بر قیمت کامپوزیت دندان

نوع کامپوزیت و تکنیک کار:

استفاده از کامپوزیت‌های باکیفیت‌تر و جدیدتر و همچنین استفاده از تکنیک‌های لایه‌گذاری با چند رنگ مختلف برای ایجاد ظاهری طبیعی‌تر، می‌تواند هزینه را ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش دهد.

تخصص و اعتبار دندانپزشک:

معمولاً دندانپزشکان متخصص زیبایی که دوره‌های پیشرفته‌تری را گذرانده‌اند، هزینه‌ای حدود ۲۰ درصد بیشتر از دندانپزشکان عمومی دریافت می‌کنند.

موقعیت مکانی کلینیک:

کلینیک‌هایی که در مناطق بالاتر و گران‌تر قرار دارند، به دلیل هزینه‌های جاری بالاتر، معمولاً قیمت‌هایشان حدود ۱۵ درصد بیشتر از کلینیک‌های مناطق دیگر است.

نوسانات قیمت دلار:

از آنجایی که تقریباً تمام مواد و ابزارهای باکیفیت دندانپزشکی وارداتی هستند، هرگونه تغییر و نوسان در قیمت دلار، مستقیماً روی هزینه خرید این مواد برای کلینیک‌ها، تأثیر می‌گذارد.

جمع‌بندی تله‌ژین از هزینه ها:

بر اساس بررسی‌های ما، برای یک ونیر کامپوزیتی باکیفیت (نانوهیبرید) در یک کلینیک معتبر در تهران، بودجه‌ای حدود ۶ میلیون تومان برای هر دندان و برای یک پرکردگی معمولی دندان عقبی، حدود ۲.۵ میلیون تومان در نظر بگیرید.

نتیجه گیری

کامپوزیت دندان یک روش درمانی محافظه‌کارانه است (چون نیاز به تراش بسیار کم یا حتی گاهی بدون هیچ‌گونه تراشی در مینای دندان دارد)، در یک جلسه و مستقیماً در مطب انجام می‌شود، در صورت بروز مشکل به راحتی قابل ترمیم است، و هزینه‌ای حدود یک‌دوم تا یک‌سوم لمینت‌های سرامیکی (پرسلن) دارد.

اما با وجود تمام این مزایا، کامپوزیت نوشداروی همه مشکلات زیبایی دندان نیست. برای اینکه ببینید آیا این روش واقعاً با شرایط دندان‌های شما، سبک زندگی و بودجه‌ای که در نظر گرفته‌اید همخوانی دارد یا نه، از این راهنمای تصمیم‌گیری سریع استفاده کنید و ببینید پاسخ شما به این سوالات کلیدی چیست:

حرف آخر از تیم تله‌ژین:

اگر توانستید حداقل به چهار مورد از این پنج سوال، پاسخ مثبت بدهید، از نظر آماری، استفاده از کامپوزیت‌های نانوهیبرید مقرون‌به‌صرفه‌ترین، محافظه‌کارانه‌ترین و سریع‌ترین راه برای رسیدن به یک لبخند زیباتر و درخشان‌تر برای شماست.

در غیر این صورت، یعنی اگر پاسخ شما به بیشتر این سوالات، نه می باشد، بهتر است سرمایه خود را در مسیر دیگری خرج کنید: مثلاً، ابتدا دندان‌هایتان را سفید (بلیچینگ) کنید، یا به طور کلی لمینت سرامیکی را به عنوان گزینه اصلی خود انتخاب نمایید، یا حتی راه‌حل‌های دیگری مانند درمان‌های ارتودنسی یا استفاده از روکش‌های کامل سرامیکی را با مشورت با دندانپزشک خود بررسی کنید.