لیپوماتیک ران، یک روش کم تهاجمی است که در آن جراحان با استفاده از کانولاها و دستگاه‌های مکش ویژه، بافت چربی اضافی را از ناحیه ران خارج می‌کنند. در این عمل، پزشکان یک لولهٔ نازک (کانولا) را از طریق برش‌های کوچک ایجاد شده، وارد بافت چربی زیر پوست می‌کنند و با ایجاد فشار منفی، سلول‌های چربی را از لایهٔ زیرجلدی جدا و خارج می‌کنند.
جراحان با کمک حرکات ارتعاشی و امواج اولتراسونیک، چربی ها را قبل از مکش به امولسیون تبدیل می کند. تا کانتور بدن صاف‌تر شود و نیروی دست کاهش یابد . آن‌ها بر اساس حجم چربی برداشت‌شده، ترجیح بیمار و دیگر مداخلات زیبایی دیگر، عمل را تحت بی‌حسی موضعی، منطقه‌ای یا بیهوشی عمومی انجام می‌دهند. بیماران معمولاً برای رفع چربی‌های مقاوم به رژیم و ورزش و بهبود شکل ظاهری ران اقدام می‌کنند.
اگرچه لیپوماتیک ران نتایج زیبایی چشمگیری دارد، اما بیماران را در معرض طیف وسیعی از عوارض قرار می‌دهد. متخصصان باید این خطرات را در برابر مزایا مقایسه کرده و راهبردهای پیشگیری، تشخیص زودهنگام و مدیریت را به بیماران آموزش دهند . این مقاله کلیهٔ عوارض لیپوماتیک ران – در حین عمل، عوارض زودهنگام پس از عمل و عوارض دیررس – را با جزئیات کامل و بر اساس منابع معتبر انگلیسی‌زبان بررسی می‌کند.
عوارض عمل لیپوماتیک ران
عوارض حین عمل
عوارض بیهوشی
بیهوشی می‌تواند عوارض نامطلوبی مانند واکنش‌های دارویی، مشکلات راه هوایی و بی‌ثباتی قلبی‌عروقی ایجاد کند. بیماران ممکن است دچار افت فشار خون، آریتمی یا واکنش‌های آلرژیک به داروی بیهوشی شوند. متخصصان بیهوشی با ارزیابی پیش از عمل و پایش مداوم علائم حیاتی، خطرات را کاهش می‌دهند.
مسمومیت با لیدوکائین
خدمات ارائه شده در تله‌ژین
در لیپوماتیک ران، حجم زیادی از محلول رقیق شده لیدوکائین برای بی‌حسی و انقباض عروقی تزریق می‌شود. جذب بیش از حد لیدوکائین ممکن است علائم عصبی (مانند وزوز گوش و تشنج) و نارسایی قلبی-عروقی (مانند برادی‌کاردی و افت فشار خون) ایجاد کند. پزشکان دوز ایمن را محاسبه کرده و تجهیزات احیاء را آماده نگه می‌دارند.
هیپوترمی(افت دمای بدن)
قرار گرفتن پوست مرطوب و بی حس شده با دمای خنک اتاق عمل، ممکن است دمای مرکزی بدن را به زیر ۳۶ درجه سلسیوس برساند. هیپوترمی موجب اختلال در انعقاد خون، فشار مضاعف بر قلب و تأخیر در بهبودی می‌شود. تیم جراحی از پتوهای گرمایشی و گرم‌کنندهٔ مایعات استفاده می‌کند تا دمای بدن را حفظ کند .
افزایش مایع و ادم ریوی
تزریق مایعات تومسنت(ترکیبی از لیدوکائین، اپی نفرین و سرم نمکی) با حجم بالا ممکن است تعادل مایعات را برهم زده و منجر به ادم ریوی شود. این حالت با تنگی نفس، افت اکسیژن خونی و صدای خش‌خش ریه همراه است. پزشکان مایعات تزریق‌شده را کنترل و در صورت نیاز تصویربرداری قفسه سینه انجام می‌دهند.
خونریزی
اگر چه در لیپوماتیک ران، از دست دادن خون بسیار جزئی است. اما آسیب های ناخواسته عروق زیر جلدی یا شریان‌ها، ممکن است به هماتوم یا خونریزی تهدیدکنندهٔ زندگی بینجامد. جراحان با استفاده از داروهای تنگ کننده عروق و حرکت دقیق کانولا، خونریزی های غیر عمد را به حداقل میرساند.
ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریوی (PE)
طولانی شدن زمان جراحی و بی‌حرکتی بیمار، خطر ایجاد لخته در وریدهای عمقی اندام های تحتانی را افزایش می‌دهد. تشکیل لخته در اندام های تحتانی خطر آمبولی ریه را افزایش می دهد که با درد قفسه سینه و تنگی نفس بروز می کند. استفاده از دستگاه‌های فشرده‌ساز، پوشیدن جوراب های واریس و تجویز هپارین با دوز پایین، بروز این عوارض را کاهش می‌دهد.
آسیب عصبی - عضله ای
حرکت تهاجمی کانولا، علاوه بر حل کردن بافت چربی، ممکن است به عضله، عصب یا حتی احشا داخلی صدمه بزند. بیمار با درد شدید یا پارستزی(بی حسی) ناشی از آسیب عصبی مواجه می‌شود. جراحان با رعایت نکات ایمنی و استفاده از کانولای اسفنجی، ریسک را کاهش می‌دهند.
سندرم آمبولی چربی
در موارد بسیار نادر احتمال دارد در زمان امولسیون کردن چربی، سلول های چربی وارد رگ های خونی شده و باعث انسداد مویرگ های ریوی شوند. با عوارضی مانند افت اکسیژن خونی، بثورات پوستی و تغییر وضعیت ذهنی همراه می باشد. یک اورژانس پزشکی است و باید فورا اکسیژن تراپی و کورتیکواستروئید ها داده شود.
سوختگی
دستگاه‌های اولتراسونیک در لیپوماتیک انرژی تولید می‌کنند. تکنیک نامناسب یا استفاده طولانی مدت در یک ناحیه، ممکن است باعث سوختگی پوست و زیر پوست شود. جراحان با حرکات مداوم دستگاه و پایش دمای بافت از این عارضه پیشگیری می‌کنند.
شکستگی کانولا
هرچند نادر است، شکستگی کانولا ممکن است قطعات فلزی را در بافت باقی بگذارد و نیاز به جراحی مجدد برای خارج‌سازی قطعات پیدا کند. بررسی ابزارها قبل از عمل و کار با دقت بالا از این اتفاق جلوگیری می‌کند.
عوارض زودهنگام پس از عمل لیپوماتیک ران
1. تشکیل هماتوم
خونریزی های فعال می‌تواند در زیر پوست تجمع یافته و تورم، درد و کبودی ایجاد کند. هماتوم‌ها معمولاً طی ۲۴–۴۸ ساعت پس از عمل، بروز می‌کنند. در هماتوم های کوچک، جراحان از کمپرس سرد و گن ها استفاده می کنند و در صورت بزرگ‌بودن هماتوم، آسپیراسیون سوزنی یا تخلیه جراحی انجام می‌دهند.
2. سروما(تجمع مایع)
آسیب به مجاری لنفاوی و مویرگ‌ها می‌تواند، باعث ترشح مایع سروزی به فضای خالی، که در اثر حذف چربی ها تشکیل شده است، بشود. بیمار تودهٔ نرم و مواجی را لمس می‌کند که با آسپیراسیون سوزنی یا گذاشتن درن موقت درمان می‌شود.
3. عفونت
هرچند لیپوماتیک ران در اتاق عمل و تحت شرایط استریل انجام می‌شود، اما آلودگی باکتریایی، ممکن است باعث سلولیت یا آبسه شوند. علایم اولیه شامل قرمزی، گرما، تب و ترشح چرکی است. درمان با آنتی‌بیوتیک و در صورت لزوم تخلیهٔ آبسه انجام می‌پذیرد.
4. بهبود ضعیف و باز شدن زخم
کشش در محل برش، دیابت یا سیگار کشیدن ممکن است باعث جدا شدن پوست از بافت های زیرین شود. مراقبت موضعی و استفاده از گن ها برای بهبود زخم لازم است.
5. آسیب عصبی و تغییرات حسی
آسیب شاخه‌های عصبی سطحی ممکن است موجب پارستزی، بی‌حسی یا درد شود. بیماران اغلب سوزن سوزن شدن گذرا یا از دست دادن حس در ناحیه تحت درمان را گزارش می‌کنند. اکثر موارد در عرض چند هفته تا چند ماه برطرف می‌شوند. درد نوروپاتیک مداوم ممکن است نیاز به مدیریت دارویی با داروهای ضد تشنج یا ضد افسردگی داشته باشد.
6. لنفوسل و لنف‌ادم
آسیب غیر عمدی به عروق لنفاوی ممکن است لنفوسل ( تجمع کیستی مایعات لنفاوی ) ایجاد کند. تشخیص با لنفوسینتی‌گرافی صورت می‌گیرد و درمان شامل درناژ و گن فشاری است . در موارد نادر، لنف‌ادم مزمن ممکن است اتفاق بیفتد که با تورم و سنگینی دائمی ظاهر می‌شود.
7. درد و ناراحتی
درد پس از عمل، در 48 ساعت اول به اوج خود می‌رسد و به تدریج فروکش می‌کند. پزشکان برای کنترل درد از داروهای ترکیبی مانند استامینوفن، داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی و در موارد شدید از مخدرها استفاده می‌کنند تا تحرک زود هنگام تسهیل شود.
8. حوادث ترومبوآمبولیک
علیرغم پیشگیری حین عمل، بیماران ممکن است طی ۳۰ روز اول پس از عمل، به ترومبوز وریدهای عمقی(DVT) یا آمبولی ریه (PE ) دچار شوند. پایش علایمی مانند درد ساق پا، تورم یک‌طرفه اندام های تحتانی یا تنگی نفس برای تشخیص به‌موقع ضروری است و در صورت تایید آزمایشات، درمان ضد انعقاد شروع می‌شود .
9. آلرژی و مشکلات پوستی
بیماران ممکن است به پانسمان، گن فشاری یا مواد ضدعفونی‌کننده حساسیت نشان دهند. در صورت بروز التهاب پوستی، از استروئیدهای موضعی و مواد ضد حساسیت استفاده می‌شود.
عوارض دیررس پس از عمل لیپوماتیک ران
ناهمواری و عدم تقارن کانتور
برداشت نابرابر چربی یا تفاوت در خاصیت ارتجاعی پوست در ناحیه ران ها، می‌تواند خطوط برجسته، فرورفتگی یا عدم تقارن ران، ایجاد کند. این مشکلات پس از فروکش تورم طی چند هفته تا چند ماه پدیدار می‌شوند. لیپوماتیک ثانویه، تزریق چربی یا روش‌های کشیدن پوست، می تواند ناهمواری و عدم تقارن را اصلاح کند.
تورم و ادم مزمن
آسیب بافتی پاسخ التهابی طولانی‌مدت را تحریک می‌کند که ممکن است پس از دورهٔ معمول بهبود هم ادامه یابد. ماساژ لنفاوی و گن فشاری به رفع تورم کمک می‌کند؛ اما تورم پایدار ممکن است نشان‌دهنده آسیب لنفاوی باشد.
شل‌شدگی و چین‌خوردگی پوست
برداشت حجم زیاد چربی بدون پشتیبانی پوست، ممکن است باعث شل‌شدگی یا چین‌خوردگی سطحی شود. کیفیت بازسازی پوست به سن بیمار، کیفیت کلاژن و تکنیک جراحی بستگی دارد. روش‌های غیرتهاجمی مانند رادیوفرکانس و اولتراسوند برای افتادگی های کم پوست ران، جراحی لیفت برای موارد شدید استفاده می‌شوند.
تغییر رنگ
خونریزی و التهاب موضعی می‌تواند، رسوب رنگدانه های هموسیدرین در پوست ایجاد کند که به‌صورت لکه‌های قهوه‌ای دیده می‌شود و ممکن است ماه‌ها باقی بماند. اجتناب از ساکشن تهاجمی نزدیک سطح پوست احتمال این تغییر رنگ را کاهش می‌دهد.
نکروز و زخم پوستی
در لیپوماتیک شدید و یا استفاده از گن های فشاری بسیار تنگ، احتمال دارد خون رسانی به پوست مختل شود و نکروز پوستی به وجود آید. پزشکان این عارضه را با تشکیل زخم، زخم‌های التیام نیافته و اسکار تشخیص می‌دهند. مدیریت شامل دبریدمان زخم، داروهای موضعی برای تقویت گرانولاسیون و در صورت لزوم پیوند پوست است.
درد نوروپاتیک مزمن
آسیب فیبر عصبی ممکن است به سندرم‌های درد نوروپاتیک مداوم تبدیل شود که با سوزش و درد تیرکشنده‌ای که به مسکن‌های استاندارد پاسخ نمی‌دهد، مشخص می‌شود. مراقبت‌های چند رشته‌ای مانند بلوک‌های عصبی و فیزیوتراپی، اغلب علائم را کاهش می‌دهد.
سندرم آمبولی چربی (نمایش دیررس)
اگرچه اغلب حین عمل رخ می‌دهد، اما گاهی هفته‌ها پس از عمل با تنگی نفس و علایم عصبی بروز می‌کند. پزشکان در مواجهه با علائم نامشخص قلبی-ریوی یا عصبی در این بیماران، احتمال آمبولی چربی را در نظر می‌گیرند.
تاثیرات روانی
با وجود عمل‌های موفقیت‌آمیز، برخی از بیماران به دلیل انتظارات برآورده نشده یا عوارض، نارضایتی را تجربه می‌کنند. افسردگی پس از عمل، نگرانی‌های مربوط به بدشکلی بدن و پشیمانی ممکن است بروز کند. متخصصان سلامت روان نقش کلیدی در حمایت از بیماران، رسیدگی به مسائل مربوط به تصویر بدن و تسهیل راهبردهای مقابله‌ای دارند.
نیاز به جراحی اصلاحی
حدود ۱۰–۲۰٪ بیماران برای رفع نواقص کانتور، چربی باقیمانده یا پوست اضافی به عمل دوم نیاز پیدا می‌کنند. متخصصان پس از تکمیل فرایند بهبودی (۶–۱۲ ماه) مزایا و خطرات جراحی مجدد را ارزیابی می‌کنند.
نتیجه‌گیری
لیپوماتیک ران با از بین بردن رسوبات چربی موضعی، ابزاری قدرتمند برای فرم‌دهی به کانتور پا ارائه می‌دهد. با این حال، این روش طیف گسترده‌ای از عوارض بالقوه را شامل می‌شود - از حوادث بیهوشی، خونریزی و ترومبوآمبولی در حین جراحی گرفته تا هماتوم، سروما، عفونت و تغییرات حسی در دوره اولیه پس از عمل، تا بی‌نظمی‌های کانتور، شلی پوست و درد مزمن ماه‌ها بعد. ارزیابی دقیق قبل از عمل، تکنیک جراحی دقیق، آموزش جامع بیمار و نظارت ساختارمند پس از عمل، سنگ بنای نتایج ایمن را تشکیل می‌دهند. همکاری چند رشته‌ای بین جراحان پلاستیک، متخصصان بیهوشی، پرستاران، فیزیوتراپیست‌ها و متخصصان سلامت روان، پیشگیری از عوارض، تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع را افزایش می‌دهد و در نتیجه رضایت بیمار و نتایج بلندمدت را به حداکثر میرساند.
